3
Hepatit B Virüsünün Moleküler
Virolojisi
Dr. Ediz Tütüncü
Hepatit B virüsü (HBV), bilinen en küçük zarflı DNA virüsleri olan
Hepadna-
viridae
ailesinin bir üyesidir. Yüksek doku ve tür özgüllüğü yanında kendine
özgü genomik organizasyonu ve asimetrik replikasyon mekanizması HBV’nin
karakteristik özellikleri olarak dikkat çekmektedir. Hepadnavirüsler genom
replikasyonunda revers transkripsiyonu kullandıkları için, retrovirüslerle
uzaktan ilişkili kabul edilirler (1).
Hepadnaviridae
ailesi, biyolojik ve moleküler karakteristikleri diğer viral
ailelerle benzeşmediği için, ayrı bir taksonomik grup olarak sınıflandırılmıştır.
Konak ve filogenetik farklılıklarına dayanarak bu ailede iki cins tanımlanmıştır.
Orthohepadnavirus
cinsi memelilerde bulunurken,
avihepadnavirus
cinsi ka-
natlıları enfekte eder. Primer konağı insanlar olan HBV de bir
Orthohepadna-
virus
üyesidir. HBV’nin diğer primatları da enfekte edebildiği bilinmektedir (2).
HBV Viriyon Yapısı ve Genomik Organizasyon
Enfekte olguların serumlarında elektron mikroskopisiyle üç farklı partikü-
lün varlığı gösterilmiştir: enfeksiyöz viriyonlar ve subviral partiküller. Enfek-
siyöz virüs partikülleri, tanımlayan araştırmacıya ithafen Dane partikülleri
olarak da bilinir. 44 nm çapında, viral DNA genomunun bir kopyasını içe-
ren, küresel yapılardır. Buna ek olarak bulunan, 22 nm çapında küresel ve
aynı çapta ancak farklı uzunluklarda filamentöz partiküller, hepatositlerden
edinilen konak kökenli lipidler ile üç çeşit hepatit B yüzey antijen polipep-
tidlerinden oluşurlar ve viral nükleik asit içermezler; dolayısıyla enfeksiyöz
