9
de dizilmiştir ve kısmen üst üste binmektedir. Genom üzerinde yedi başlangıç
kodonu vardır. Bu genlerin transkripsiyonu dört transkripsiyon başlatıcı (pro-
moter) ile iki transkripsiyon güçlendirici (enhancer) element tarafından regüle
edilir (1).
“Prekor/kor” ya da “C” geni, nükleokapsidin oluşumu için gerekli nükleo-
kapsid proteini ile yapısal olmayan ve HBeAg olarak bilinen prekor proteinini
kodlar. “Polimeraz” ya da “P” geni, revers transkriptaz ve RNase H aktivitele-
rine sahip olan viral polimeraz ile terminal proteini; “preS/S” geni, viral yüzey
proteinleri olan zarf proteinlerini, “X” geni de küçük, düzenleyici bir protein
olan ve viral replikasyon için gerekli olan X proteinini kodlar (4). Bu genle-
rin ekspresyonu transkripsiyon düzenleyici elementlerce yönetilir ve dört
ORF’den farklı başlangıç kodonları sayesinde yedi farklı polipeptid üretilir.
Pre-S1 promoter (S1p), 2.4 kb transkriptlerin sentezini sağlar ve bu mRNA
molekülü L zarf polipeptidini (L HBsAg) kodlar. Pre-S2 ya da S promoter (S2p),
M ve S zarf proteinlerini kodlayan 2.1 kb mRNA transkripsiyonunu yönlendirir.
S2p promoter, S1p’den daha güçlüdür; dolayısıyla majör S proteini sentezi
her zaman L ve M’den çok daha fazla olur (4).
Kor/pregenomik promoter (Cp) ise 3.5 kb, iki adet genomdan daha uzun
prekor (pre-C) ve kor (C) RNA transkriptlerinin ekspresyonunu kontrol eder.
Biraz daha uzun olan pre-C mRNA’nın translasyonuyla pre-C polipepti-
di üretilir ve bu protein proteolitik yolla işlenerek HBeAg oluşur. C mRNA
ise kor ve polimeraz proteinlerinin translasyonu için kullanılır. C RNA, kor
polipeptidinin translasyonundan sonra, kendi RNA yapısını paketleyerek
pgRNA fonksiyonu görür. Dolayısıyla pgRNA, viral kapsid proteini ve DNA
polimeraz sentezi için mRNA fonksiyonu görmenin yanı sıra viral DNA’nın
revers transkripsiyon yoluyla sentezi için şablon olarak da kullanılır (7). So-
nuç olarak pgRNA’nın transkripsiyonu genom amplifikasyonu için kritik ba-
samaktır ve HBV replikasyonunun hızını belirlediği söylenebilir. X promoter
(Xp) ile sentezi düzenlenen 0.7 kb mRNA, X proteininin translasyonunu sağ-
lar (4)
(Şekil 3)
.
Bu dört gen tarafından tek bir poliadenilasyon sinyal motifi kullanılması ne-
deniyle tüm viral mRNA transkriptleri, normal hücresel transkriptlere benzer
biçimde poliadeniledir (1,5). Transkripsiyon sürecinin ardından hem pgRNA
hem de mRNA transkriptleri, progeni genom üretimi için şablon olarak kulla-
nılacakları ya da translasyona uğrayacakları sitoplazmaya giderler.
Hepatit B Virüsünün Moleküler Virolojisi
