82
Kronik Hepatit B
HBeAg negatif olgularda ise tedavi sonlandırılması ile ilgili EASL ve AASLD kı-
lavuzlarının ortak önerisi NUC tedavisinin HBsAg’nin kaybolmasına kadar devam
etmesi gerektiği şeklindedir (18,19). HBsAg kaybı, 4-5 yıl sürekli tedavi sonrasında
bile genellikle %0-5 gibi oranlarda, nadiren karşılaşılan bir durum olduğundan,
HBeAg-negatif olguların tedavi süresi klinik pratikte süresizdir. Yani bu hastala-
rın hayat boyu tedavi alma olasılıkları çok yüksektir. Ancak APASL kılavuzunda,
HBeAg negatif ve 2 yıl tedavi almış olgularda tedavi sırasında HBV DNA’nın 6 ay
arayla üç kez saptanmaması durumunda tedavinin kesilebileceği belirtilmektedir
(17). Bu önerinin esası büyük oranda maliyetle ilişkilidir.
Bütün kılavuzlarda tedaviye başlamadan önce siroz tanısı konan olgular-
da NUCs tedavisinin yaşam boyu devam etmesi önerilirken, kompanse siroz
olgularında HBsAg kaybı gerçekleşmişse tedavinin kesilmesinin düşünüle-
bileceği ifade edilmektedir (17,18,19). Tedavi kesildiği takdirde hastalar relaps
açısından yakın takip altında olmalıdır ve gerekirse tedaviye hemen hızla tek-
rar başlanmalıdır.
Tedavi Başarısızlığında Hasta Yönetimi
Son yıllardaki çalışmalarda PEG-INF? tedavisi sırasında 12. haftada HBsAg tit-
resinde hiç düşüş olmaması veya yetersiz düşüş olması durumunda kalıcı yanıt
olasılığının düşük olduğu bildirilmektedir (50). EASL 2012 kılavuzu, HBeAg pozitif
olup serum HBsAg titresinin 20,000 IU/ml’den daha düşük düzeylere inemediği
veya 12. haftada HBsAg düzeyinin hiç düşüş göstermediği olgularda, HBeAg se-
rokonversiyon olasılığı çok düşük olduğu için, PEG-IFN? tedavisine devam edil-
memesini önermektedir (18).
Yine aynı kılavuzda HBeAg negatif olgular için, özellikle genotip D olanlarda,
serum HBsAg düzeylerinde hiç düşüş olmayan ve tedavinin 12. haftasında HBV
DNA düzeylerinde 2 log
10
kadar düşüş olmayan veya HBV DNA düzeyinde artış
olanlarda PEG-IFN? tedavisine devam edilmemesi önerilmektedir. IFN? tedavi-
sine yanıt vermeyen olgulara sonrasında NUC ile tedavi uygulanabilir ve bu du-
rumda tedaviye yanıt beklentisi tedavi almamış hastalarla aynı orandadır.
NUCs ile tedavide adefovir dışında primer yanıtsızlık çok nadirdir. NUCs
tedavisinin ilk 12-24 haftası süresince HBV DNA düzeyinde yetersiz düşüşe
neden olan düşük direnç bariyerli ilaçlarla sonrasında antiviral direnç gelişme
olasılığı oldukça yüksektir. Böyle bir durumda tedaviyi yönetebilmek için bir yol
haritası belirlenmelidir. Başlangıç tedavisine yetersiz yanıt durumunda ikinci bir
antiviral ajanın eklenmesi bir seçenek olarak önerilse de, bu duruma yüksek
