36
Kronik Hepatit B
pansasyona yol açacak kadar ağır da olabilir. Hepatik alevlenmeler, immün
sistemin virüsü yok etme girişimleridir (30). Bu immün yanıtın serum HBe-
Ag ve intrasellüler HBcAg konsantrasyonlarının artması sonucu tetiklendiği
düşünülmektedir. Kronik HBV enfeksiyonunda HBcAg ve HBeAg-spesifik T
hücrelerin aviditesi düşüktür ve T hücre yanıtının indüksiyonu yüksek antijen
konsantrasyonları gerektirmektedir (31 ). Ayrıca hepatik alevlenmelere IL-12
düzeylerinde artışın eşlik ettiği de bildirilmiştir (32).
Hepatik alevlenme döneminde alınan karaciğer biyopsilerinde lobüllerin
hem HBV-spesifik hem de HBV spesifik olmayan T hücrelerince ve makrofaj-
lar, nötrofiller ve T hücreleri gibi spesifik olmayan enflamatuar hücrelerce in-
filtrasyonu gösterilmiştir (33). Nonsitopatik HBV eliminasyonu ve HBV-spesifik
T hücre yanıtı için önemli bir molekül olan IFN-?’nın aynı zamanda daha fazla
makrofaj ve nekroenflamatuar hücre toplanmasını sağladığı ve hepatositlerin
TNF aracılı apoptoza duyarlılığını artırdığı düşünülmektedir (34).
Kronik Karaciğer Hastalığı, Siroz ve Fibroz
Tekrarlayan alevlenmeler ya da enflamatuar hücrelerin karaciğerde devam
eden birikimi zaman içinde fibroz, siroz ve olasılıkla hepatosellüler karsinom-
la sonuçlanabilir.
Karaciğerde biriken enflamatuar hücreler, birkaç farklı mekanizmayla
hücre ölümüne ve karaciğer hasarına yol açarlar. Hepatositlerin apoptozu
esas olarak CD8 T hücrelerince ve TNF-?’yı içeren yolakların kullanılmasıyla
gerçekleştirilir. TNF-? antiviral etkisini nonsitopatik yolla gösterir ama “TNF
reseptör 1” (TNF-R1) ve “TNF ilişkili apoptoz indükleyen ligand” (TRAIL) ara-
cılığıyla apoptoza da yol açabilmektedir (35). HBx proteinin hepatositlerdeki
TRAIL reseptörlerinin ekspresyonunu artırarak TNF-? aracılı apoptozu artırdı-
ğı gösterilmiştir (36).
CD8 T hücrelerde bulunan Fas ligand ile hepatositlerde eksprese edilen
Fas arasında ilişki kurulması ve perforin/granzim yolağının aktivasyonu da
apoptozla sonuçlanmaktadır (37, 38).
Sözü edilen farklı apoptoz indükleyen mekanizmaların etkileri, uzun dö-
nemde karaciğer hasarıyla sonuçlanır. Perisinüsoidal mezenşimal hücreler
olan “hepatik stellat hücreleri” (HSC), karaciğer hasarı sırasında aktive ol-
makta ve tip 1 kollajen içeren ekstrasellüler matriks salımıyla fibroza yol aç-
maktadır. Apoptoza dayanıklı olan HSC’ler aynı zamanda ölen hepatositleri
fagosite ederler ve bu durum tip 1 kollajen salımını ve fibrozu daha da artırır
(39).
