30
Kronik Hepatit B
aktivitesinin hepatositlerde HLA sınıf I molekül ekspresyonunda artıştan önce
gelen önemli bir anti-HBV yanıtı olduğu düşünülmektedir. HLA sınıf I molekül
ekspresyonunda artış, immün yanıtın adaptif kolunda, yabancı antijenlerin T
hücrelerine sunumu ve tanınması için kritik öneme sahiptir (8). Adaptif immün
yanıtın gelişmesi için gerekli olan naiv T hücre aktivasyonu, T hücre reseptör-
lerince (TCR) viral peptid-HLA kompleksinin tanınması ve antijen sunan hüc-
relerce kostimülatör moleküllerin ekspresyonu ile gerçekleşir (9).
Doğal immün yanıt, enfeksiyonun erken döneminde, karaciğerde enflama-
tuar hücre infiltrasyonu ve ona bağlı hepatosit yıkımı olmadan önce, HBV rep-
likasyonunu kontrol edebilmektedir. Ancak viral enfeksiyonların tam kontrolü
ve eradikasyonu yalnızca doğal immün yanıtla gerçekleştirilemez. Dolayısıyla
spesifik viral yapıların tanınmasını sağlayacak efektör mekanizmalara gerek-
sinim vardır (2).
Adaptif İmmün Yanıt
Antijen Sunan Hücreler
Antijen sunan hücreler yabancı antijenleri CD4 ve CD8 T hücrelerine sunar
ve IL-12 ile TNF-? gibi sitokinleri üreterek IFN-? salımını ve CD8 T hücre pro-
liferasyonunu indüklerler. Arıca IL-12, CD4 T hücre farklılaşmasını T helper tip
1 (Th1) yönünde indüklemektedir (10).
Spesifik immün yanıtın gelişimi ve HBV’nin elimine edilmesinde esas rol
oynayan, HBV-spesifik T hücrelerin matürasyonu için antijeni alarak lenf nod-
larına giden ve antijen sunan hücrelere dönüşen dendritik hücrelerdir (9).
Kuppfer hücreleri de, NK ve NKT hücre aktivasyonu ile hem erken doğal
yanıtın hem de IFN-?, CXCL9, CXCL10 gibi sitokin ve kemokinler aracılığıyla,
HBV-spesifik T hücrelerin koordinasyonu ve matürasyonunda, yani adaptif
yanıtın gelişiminde önemli rol oynarlar (10).
CD4 T Hücreleri
Akut HBV enfeksiyonunda HBcAg ve HBeAg’de yer alan peptidlere karşı ak-
tive olmuş HBV-spesifik Th1 CD4 T hücreleri, HBV DNA düzeylerinin yüksek
olduğu ve belirgin karaciğer hasarının saptanmadığı dönemde belirlenebilir
ve enfeksiyonun iyileşmesinden sonra da uzun süre saptanabilir. Zarf ve po-
limeraz gibi diğer HBV gen ürünlerine karşı CD4 T hücre yanıtı saptanabilirse
de, genel anlamda CD4 T hücre yanıtı kor proteinlerine karşı gelişmektedir
(11). CD4 T hücrelerin, doğrudan virüsün yok edilmesine ve karaciğer hastalı-
ğına etkisi olmadığı söylenebilir. Ancak bu hücrelerin nükleokapsid antijenle-
